Yazlık,popüler bir tatil beldesi Çeşme ve havanın ısındığı,yazın yaklaştığı dönemlerde kalabalıktan geçilmiyor. Yaz döneminde de sezon açılmadan haftaiçi kalabalık olmasa da, haftasonu çevre illerden, Çeşme'ye fazlasıyla akın var. Renkli caddelerden kaleye doğru yol alıyorsunuz. Kaleye doğru ilerlediğiniz cadde üzerinde ilk olarak fotoğrafını çekebileceğiniz, 1832 yılında Aziz Haralambos'a itafen yapılmış,Çeşme Merkez (Ayıos Haralambos) Kilisesi yer alıyor.Bu tarihi yapı yürüme yolunuz üzerinde olacak, incelemeden geçmeyin diyelim.
Bu coğrafyaya uğradığınız zaman Sakızın ne kadar meşhur olduğuna şahit olacaksınız. Sakız maddesi bu coğrafyada üretilen pek çok üründe kullanılıyor. Kaleye doğru ilerlerken sakız maddesinden elde edilen bir çok ürünle ve dondurmacıyla karşılaşacaksınız. Ben şahsen sakızlı kurabiyeyi pek sevemedim ama dondurma içerisinde gayet güzel olduğunu söyleyebilirim.
Çeşme'nin renkli güzel sokaklarından yürüyerek bizi tarihi bilgi havuzuna sokacak Çeşme kalesine kısa bir sürede vardım. Kaleye girmeden hemen önce bizi yanında aslanı ile Cezayirli Gazi Hasan Paşa'nın heykeli karşılıyor. Osmanlı İmparatorluğunun Akdeniz'de egemenlik kurmuş en büyük amiralleri arasında olan Cezayirli Gazi Hasan Paşa daha sonraları sadrazamlığa kadar yükselmiş ve Osmanlı - Rus savaşında büyük kahramanlık göstermiş. Yanında bulunan aslanı da Afrika'da küçükken alıp, büyütmüş ve onunla birlikte gezermiş. Yanından ayırmadığı aslanı kale önündeki heykelinde de onu yalnız bırakmıyor.
Gelelim kale kapısından içeri giriş yaptığımızda nelerle karşılaşacağımıza. Kalede farklı isimlendirilmiş 6 tane kule mevcut. Kulelere farklı isimler verilmiş. Aydınoğulları Hükümdarı ve derya beyi Gazi Umur Bey kulelere ismi verilen denizcilerden biri. Hükümdarlığı sürecinde deniz savaşlarında birçok başarı elde eden Gazi Umur Bey, Kıbrıs'a yaptığı seferlerde Kıbrıs Kralını yenerek, Rodos Şövalyelerinin Papa'dan yardım istemesine sebep olmuş. Papa çağrılara cevapsız kalmamış ve Papa'nın gönderdiği ordularla savaşırken şehit düşmüş Aydınoğlu hükümdarı Gazi Umur Bey. Kulelere ismi verilen bir başka başarılı denizci de Bizans donanmasını yenerek Anadolu Türklerinin ilk deniz zaferini kazanan Çaka Bey. Kale girişinde heykeli bizi karşılayan Cezayirli Gazi Hasan Paşanın'da ismi başka bir kuleye verilmiş. II.Beyazid, Barbaros ve Ceneviz isimleride geriye kalan 3 kuleye verilmiş isimler.Kuleleri gezerken Osmanlı - Rus Savaşında batan Rus Amiral gemisi Yeustafiy'den çıkarılan topu da görebilirsiniz. Çeşme Kalesi; bir kulesine de ismi verilen II.Beyazıd tarafından 1508 yılında yaptırılmış.
Çeşme limanı Cenevizli tüccarlar bölgeyi terk etmeden önce önemli bir ticari alan olduğundan sık sık korsan baskınları kaçınılmaz olmuş. Kalede liman güvenliğini sağlamak amacıyla yapılmış. Osmanlı- Rus savaşında fazlasıyla yıpranan kalenin, Kırım Savaşından sonrada askeri bir özelliği kalmamış zaten. İç kaleye giderken iki farklı kapıdan giriş yapacaksınız. Kale içerisinde sizi tarihi bilgi aşılayan müzeler mevcut. Umur Bey Kulesi Teşhir Salonlarının alt ve üst katları farklı dönemleri sunuyor size. Üst katında mezar taşları ve Osmanlı kitabeleri gibi eserler sergilenmekte. Kale çevresinde gezerken heykeli ile karşılaşacağınız Kırım Hanı Kaplan Giray Han'ın da mezar taşı bu salonda sergileniyor.
Kulenin alt katında ise Osmanlı - Rus savaşının tarihine ışık tutacak pek çok bilgiye ulaşacağınız salon mevcut. Bu salonda birazdan bahsedeceğimiz pek çok kişiye sahip ilginç bilgileri okuyabilirsiniz. Bu kaleyi gezerken hakkında en çok bilgiye ulaşacağınız karakter hiç şüphesiz ki Rus İmparatoriçeşi II.Katerina. Kocasına kurduğu komplodan, iktidara geçişine, farklı sevgililerine ve Akdeniz'e inme amacına kadar pek çok bilgi öğreniyoruz imparatoriçe hakkında. Aslen Alman kökenli ve Anhalt Zerbs dükünün kızı olan II.Katerina III. Petroya eş olarak seçilerek Rusya'ya gelmiş ve burada ortodoksluğu benimsemiş. Şimdi bu noktada karakter isimlerine ve yakınlıklara dikkat etmek gerekiyor çünkü ilginç bağlar var :)
II.Katerina'nın kocasına kurduğu komplo önemli noktalardan biri. Orlov kardeşler II.Katerina'nın iktidara gelmesinde önemli rol oynamıştır. Grigory ORLOV Katerina'nın sevgilileriden biri ve 12 yıl Katerina ile yaşamış. Diğer büyük kardeş Aleksi ORLOV ise Çeşme'de donanmaya komuta etmiş ve kazandığı başarıdan dolayı ÇEŞMELİ ünvanını almış. II. Katerina'nın kocasını yatağında öldüren kişide Aleksi ORLOV'muş. Yapılan resmi açıklamada da Katerina'nın kocasının hemoroidlerindeki kanamadan dolayı öldüğü açıklaması yapılmış. O dönemdeki savaş kadar, farklı bir coğrafyadaki bir krallık hakkında böylesi farklı bilgilerde bekliyor bizi bu kalede.
Gelelim II.Katerina'nın sevgililerine. Benim saydığım 12 tane sevgisili var, kimi uzun, kimi kısa dönemli. Belgenenler dışında daha da var mıydı orası bilinmez. Sevgileri arasında uzun birlikteliği ve bir oğlu olan Grigory ORLOV ve daha sonraları Polonya Kralı olan ve II.Katerina'nın bebekken ölen kızınında babası olabileceği söylenen Stanislav Poniatowski en akılda kalan isimler bana göre.
Çok fazla ilginç olay gerçekleşmişse de, kale kapısında aslanıyla beni ilk karşılayan Cezayirli Gazi Hasan Paşa'nın, Gazi ünvanını aldığı olay benim en çok hoşuma giden oldu. Çeşme deniz savaşında sonra Rus güçleri Ege denizine hakim olduğu için Çanakkale boğazını geçmek bir sonraki hedefleri olmuş. Denemelerinde aldıkları başarısızlıklar onları Limni adasını almaya itmiş. O dönemde Limni adasında sadece 400 Türk bulunuyormuş. Kalede bulunanlar bir süre dirensede yardımın gelmeyeceğini düşünüp, Rus elçilerle görüşmeye karar vermişler. Hasan Paşa saldırı haberini aldığında İzmir'den yola çıkmış, uzun uğraşlar sonucunda yanında belli sayıda kişiyle adaya varmış ve kale Ruslara teslim edilmeden yetişmiş. Bundan sonra Cezayirli Gazi Hasan Paşa'nın akıl dolu oyunu var. Yerli Rumlara altın veren Hasan Paşa, yerli Rumlardan Ruslara, 12.000 düzenli asker geldiği haberini vermesini istemiş. Ruslar bunu inanmamışlar ama akşam yapılan baskınla paniğe kapılmışlar ve büyük bir ordunun geldiğini sanıp, kaçmışlar. Büyük donanmayla karşı karşıya olmadığını anlayan Rus donanmaları geri gelse de kaleyi alamamışlar. Hasan Paşa'ya bu başarısından dolayı padişah altın bir çelenk ve murassa kılıç göndermiştir. Bundan sonra da tüm belgelerde Gazi ünvanı ile anılmış. Açıkçası akıl dolu hamlesi , cesareti, kaledeki kadın, çocuk herkesi kurtarmak için verdiği mücadele, benim bu kalede okuduğum hikayeler içinde en özeliydi diyebilirim.
Kalede bu kadar çok tarihi bilgiyle karşılaştıktan sonra kendinizi Çeşme'nin güzel sahilinde dolaşarak rahatlatabilirsiniz. Güzel manzara, serin esen rüzgar, küçük tekneler ve daha birçok ayrıntıyla burada karşılaşabilirsiniz. Çok sıcak gelirse de bir sakızlı dondurmaya serinlersiniz.
Pek çok farklı tarihi olayı ve karakteri tanıdığımız uzun bir yazı oldu. Unutmadan söylemekte fayda var. Çeşme kalesi izlemekten bir türlü bıkmayacağınız mükemmel bir manzaraya sahip. Tekrar görüşmek dileğiyle hoşçakalın.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder